تغییرات مورفولوژیکی، زراعی و محتوی روغن گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.) تحت تأثیر خشکی و کود زیستی / شیمیایی نیتروژن

مقدمه: خرفه گیاه دارویی ارزشمندی است و بررسی تغییرات عملکرد کمی و فیتوشیمیایی آن در شرایط خشکی ضروری می‌باشد. هدف: بررسی تأثیر کود نیتروژن بر عملکرد کمی و محتوی روغن بذر گیاه خرفه تحت خشکی و بررسی امکان جایگزینی کود زیستی با کود شیمیایی. روش بررسی: این تحقیق در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد در سال 1391 به ‌صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجراشد. آبیاری به عنوان عامل اصلی در سطوح 3±50، 3±100 و 3±150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و همچنین کاربرد کود به عنوانعامل فرعی در سطوح شاهد (بدون مصرف کود)، مصرف250 کیلوگرم اوره، مصرف تلفیق 125 کیلوگرم کود شیمیایی اوره + 5/2 لیتر کود زیستی نیتروژن و 5 ‌لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژن بودند. نتایج: تیمارهای خشکی و کودی بر ارتفاع بوته، وزن تر برگ، ساقه، وزن تر کل، وزن خشک برگ، ساقه، وزن خشک کل، عملکرد دانه، محتوی نسبی آب (RWC)، محتوی روغن دانه و عملکرد روغن دانه تأثیر معنی‌داری داشته‌ است (01/0≥p). بیشترین عملکرد کمی و کیفی خرفه از تیمار تلفیقی کودی و آبیاری مطلوب (3±50) میلی‌متر تبخیر و کمترین عملکرد کمی و کیفی خرفه نیز از تیمار شاهد و تنش شدید (3±150) میلی‌متر تبخیر حاصل شد. به‌ کارگیری تیمار تلفیق کودی تحت آبیاری مطلوب سبب افزایش محتوی روغن (23 درصد) نسبت به شاهد شد. نتیجه‌گیری: خشکی سبب کاهش عملکرد کمی و محتوی روغن بذر خرفه شد. با کاربرد تلفیق تیمار کود زیستی نیتروژن (نیتروکسین) و اوره، میزان عملکرد کمی و کیفی گیاه خرفه بیشتر شد. همچنین می‌توان با کاهش مصرف کودهای شیمیایی و امکان جایگزینی کودهای زیستی در راستای کاهش آلودگی‌ زیست محیطی گام برداشت.